ताराखोलामा सहिद उद्यान निर्माण
गण्डकी : तत्कालीन माओवादी जनयुद्धमा जीवनोत्सर्ग गर्ने सहिद तथा बेपत्ताजनको स्मृतिमा बागलुङको ताराखोला गाउँपालिका–२ अर्गल, गयारमा उद्यान निर्माण गरिएको छ ।
गाउँपालिकाद्वारा निर्मित ‘सहिद तथा बेपत्ता योद्धा स्मृति उद्यान’को नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले उद्घाटन गर्नुभएको थियो । उहाँले उद्यानमा रहेका २६ सहिद र दुई बेपत्ताको सालिक अनावरण गर्नुभएको थियो ।
गयारलाई युद्धताका माओवादी जनमुक्ति सेनाले तालिम केन्द्रका रुपमा प्रयोग गरेका थिए । विसं २०५८ मङ्सिरमा सरकारी सुरक्षा फौजले गयारमै तीन माओवादी समर्थकलाई एकसाथ हत्या गरेको थियो । गाउँपालिकाका अध्यक्ष धनबहादुर विक ‘हिमाल’ले रु एक करोड बढीको लगानीमा उद्यान निर्माण गरिएको बताउनुभयो । गाउँपालिकाले युद्ध पर्यटनको नमुना योजनाका रुपमा चार वर्षअघि सहिद उद्यानको योजना अगाडि बढाएको थियो । अहिलेलाई ताराखोला गाउँपालिकाभित्रका सहिद र बेपत्ताको मात्र सालिक राखिए पनि पछि जिल्लाभरका सहिदका सालिक राख्ने लक्ष्य रहेको अध्यक्ष विकले बताउनुभयो ।
गाउँपालिकाले सहिद उद्यानसहित त्यहाँका अन्य पर्यटकीय गन्तव्यस्थलको विकास र प्रवर्द्धनका लागि रु १६ करोडको विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डिपिआर) मार्फत काम गरिरहेको उहाँको भनाइ छ । “उद्यानमा सङ्घ सरकार, प्रदेश सरकार र गाउँपालिकाले लगानी गरेको छ”, अध्यक्ष विकले भन्नुभयो, “जनयुद्धका सहिद तथा बेपत्ता योद्धाको सम्मानसहित पर्यटकीयस्थलका रूपमा विकास गर्ने लक्ष्यसहित उद्यान निर्माण गरिएको हो ।
सहिद उद्यानमा पदमार्ग, पोखरी र प्रतीक्षालयलगायत संरचना निर्माण गरिएको छ । पूर्वाधार बनाउँदा स्थानीय सिप र प्रविधिको प्रयोग गरिएको छ । पदमार्गमा गाउँकै ‘स्लेट’ ढुङ्गा राखिएको छ । प्रतीक्षालय काठ र ढुङ्गाको बनाइएको छ । लामीडाँडा सामुदायिक वन क्षेत्रको १२ सय ९१ वर्ग मिटरमा उद्यान निर्माण गरिएको हो । ताराखोला जनयुद्धमा जिल्लाकै बढी प्रभावित ठाउँ हो । त्यहाँका दुई जना अझै बेपत्ता छन् ।
उद्यानमा युद्धकालीन समयलाई झल्काउने कलात्मक मूर्ति र नमूना युद्ध सामग्री पनि राखिने जनाइएको छ । कुनैताका युद्धमा हेलिएको गाउँलाई पर्यटनका माध्यमबाट चिनाउन सहिद उद्यानले सघाउने विश्वास लिइएको छ । अर्गलको गयारलाई मात्र नभएर ताराखोलाका अरु कैयन क्षेत्रलाई पनि माओवादी कार्यकर्ता र जनमुक्ति सेनाले आश्रयस्थल बनाएका थिए । कुनैताका जनयुद्धको तालिमस्थल रहेको गयारमा उद्यान उद्घाटनपछि माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री दाहालले दस वर्षे जनयुद्ध नेपाली उत्पीडित वर्ग तथा समुदायले गरेको महान विद्रोह रहेको बताउनुभयो ।
जनयुद्धकै बलमा मुलुकले युगान्तकारी परिवर्तन हासिल गरेको उहाँको भनाइ छ । “जनयुद्ध दर्शन र विचारमा आधारित थियो, इतिहास, समाज विकासक्रम र संस्कृतिको अध्ययन गरेर तय गरिएको कार्यदिशा थियो”, अध्यक्ष दाहालले भन्नुभयो, “सामन्ती राज्य व्यवस्थाको दासत्व र क्षेत्रीय उत्पीडिनविरूद्धको महान विद्रोह थियो ।” जनयुद्धकै कारण सामन्ती राज्य व्यवस्थाको अन्त्य भई मुलुक लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा प्रवेश गरेको उहाँको भनाइ थियो ।
अध्यक्ष दाहालले एकाथरीले अहिले पनि जनयुद्धलाई नकारात्मक ढङ्गले टिप्पणी गर्ने गरेको उल्लेख गर्दै त्यसलाई इतिहासले खण्डन गरिसकेको बताउनुभयो । आफू प्रधानमन्त्री हुँदा जनयुद्धका सहिदलाई राष्ट्रिय सहिदका रूपमा सूचीकृत गरिएको उहाँले बताउनुभयो । “सहिद, बेपत्ता र घाइतेहरूको योगदानलाई खेर जान दिने छैनौँ, राज्यबाटै उचित सम्मानको व्यवस्था मिलाइनेछ”, अध्यक्ष प्रचण्डले भन्नुभयो ।
