महोत्सवमय गण्डकी
रासस/गण्डकी
‘महोत्सवको पनि महोत्सव’ भनिने लेखनाथ महोत्सव आठ दिनदेखि पोखरामा जारी छ । लेखनाथ उद्योग वाणिज्य संघद्वारा आयोजित उक्त महोत्सव १९औँ संस्करणसम्म आइपुगेको हो । सातौँ बागलुङ महोत्सव बुधबारदेखि सुरु भएको छ । बागलुङ उद्योग वाणिज्य संघले चार वर्षछि सो महोत्सव आयोजना गरेको हो ।
अंग्रेजी नयाँ वर्ष २०२४ को छेकोमा पोखरास्थित फेवा किनारमा विहीबारदेखि सडक महोत्सव सुरु हुँदैछ । रेष्टुराँ एण्ड बार एसोसिएसन नेपाल (रेवान) पोखराले आयोजना गरेको २५औँ संस्करणको उक्त महोत्सव पाँच दिनसम्म चल्नेछ । पोखरा उद्योग वाणिज्य संघद्वारा आयोजित राष्ट्रिय औद्योगिक व्यापार मेलाले आफ्नो ३२औँ संस्करण हालै पूरा गरेको छ ।
युनाइटेड युवा क्लब १२औँ संस्करणको पोखरा महोत्सव आयोजनाको संघारमा जुटेको छ । पोखरा महोत्सव यही पुस २६ गतेदेखि माघ ८ गतेसम्म सञ्चालन हुनेछ । यही पुस १९ गतेदेखि स्याङ्जा आँधीखोला महोत्सव सुरु हुँदैछ । स्याङ्जा चेम्बर अफ कमर्सले आयोजना गर्ने उक्त महोत्सव आगामी माघ २ गतेसम्म चल्नेछ । माघे संक्रान्ति पर्व पारेर म्याग्दीको बेनी, बागलुङको जैमिनी र पोखराको ढुङ्गेसाँघुमा ठूलो मेला लाग्दैछ । यी मेला इतिहास र परम्परासँग जोडिएका छन् । चार्डपर्वका याममा गाउँघरमा आयोजना गरिने स-साना मेला, उत्सवले पनि उस्तै रौनक थपिरहेका छन् । यसै पनि हिउँद मेला-महोत्सवको याम हो ।
दुइ वर्षअघिसम्म कोभिड-१९ महामारीले मेला-महोत्सव ठप्प थिए । महामारी अन्त्यपछि मेला-महोत्सवको लहर नै चल्न थालेको हो । यस्ता मेला-महोत्सवको अगुवाइ गर्नेमा व्यवसायी र पर्यटनसम्बद्ध संघसंस्था, स्थानीय क्लबलगायत छन् । स्थानीय उत्पादन, खेल, कला, संस्कृति, पर्यटन र व्यवसाय प्रवर्द्धनको ध्येय राखेर महोत्सव हुने गरेका छन् ।
मुलुक आर्थिकमन्दीको मारमा परिरहेका बेला मेला-महोत्सवले स्थानीय अर्थतन्त्र चलायमान बनाउन मद्दत पुग्ने गरेको व्यावसायिक क्षेत्रका अगुवा बताउँछन् । महोत्सवमा हुने किनमेल र बन्द व्यापारले थोरै भए पनि व्यवसायीले राहतको महसुस गर्न पाएका छन् । पोखरा महोत्सवको आयोजक युनाइटेट क्लबका अध्यक्ष राजु श्रेष्ठले पर्यटन प्रवर्द्धनका साथै आर्थिक गतिविधिमा मेला-महोत्सवले टेवा पुर्याउने बताउनुभयो ।
“महोत्सवले स्थानीय अर्थतन्त्र चलायमान हुन्छ, दर्शकले पनि स्वस्थ मनोरञ्जनको लाभ लिन पाउँछन्”, उहाँले भन्नुभयो, “कोरोना महामारी र आर्थिकमन्दीले थलिएको व्यवसाय क्षेत्रलाई थोरै भए पनि राहत पुगेको छ ।” महोत्सवबाट नाफाघाटा मात्र नसोचेर आयोजकले सामाजिक उत्तरदायित्व पनि बहन गर्दै आएको उहाँले बताउनुभयो । विगतका महोत्सवको आम्दानीलाई सेती नदीको संरक्षण, चिडियाखाना निर्माण र पर्यटन प्रवर्द्धनमा खर्च गरेको क्लबले यसपालिको महोत्सवबाट बचेको रकमलाई न्यून आय भएका परिवारका बालबालिकालाई लक्ष्य गरी आवासीय छात्रावास निर्माणमा खर्च उद्देश्य लिएको छ ।
लेखनाथ महोत्सवको प्रचारप्रसार उपसमितिका संयोजक उपेन्द्रराज सुवेदीले बुधबारसम्ममा उक्त महोत्सवमा झण्डै रु पाँच करोड दस लाख बराबरको कारोबार भएको बताउनुभयो । यही पुस ५ गतेदेखि चलिरहेको महोत्सवलाई हालसम्म दुइ लाख १५ हजार बढी दर्शकले अवलोकन गरेको उहाँको भनाइ छ । आयोजकले महोत्सवबाट रु ९० लाख आम्दानी गर्ने र खर्च कटाएर रु दश लाख बचत गर्ने लक्ष्य लिएको छ ।
महोत्सवमा औद्योगिक उत्पादनको प्रदर्शनी, घरेलु तथा हस्तकला सामग्रीको प्रदर्शनी एवं बिक्री, शैक्षिक प्रदर्शनी, सूचना प्रविधिका सामग्रीको प्रदर्शन र बिक्री कक्ष राखिएको छ । महोत्सवमा ३३४ व्यावसायिक कक्ष रहेको संयोजक सुवेदीले जानकारी दिनुभयो । जातीय वेशभूषा, संस्कृति झल्काउने मौलिक झाँकी तथा नाच प्रस्तुत गर्ने गरिएको छ । महोत्सवमा दैनिकरुपमा कलाकारको साङ्गीतिक प्रस्तुति भइरहेको छ । रमाइलो बाल उद्यान, प्रतिभा पहिचान, हाँस्यव्यङ्ग्य प्रहसन, कविता प्रतियोगिता, लोकदोहोरी प्रतियोगितालगायत लेखनाथ महोत्सवका आकर्षाका रुपमा रहेका छन् । यस्तै ‘रेवान’ पोखराले आयोजना गरेको सडक महोत्सवलाई लक्ष्य गरी फेवा किनारलाई सिँगारेर चिटिक्क पारिएको छ ।
‘सडकमै खाऔँ, सडकमै रमाऔँ’ भन्ने आदर्श वाक्यसहित सुरु भएको सो महोत्सवलाई करिब पाँच लाख दर्शकले अवलोकन गर्ने अनुमान गरिएको महोत्सवका संयोजक विश्वराज पौडेलले जानकारी दिनुभयो । विभिन्न जातजातिका सांस्कृतिक कार्यक्रम, मौलिक वेशभूषा, राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय खानाका परिकारको प्रदर्शन, लोकदोहोरी प्रतियोगिता, सडक नाटक, झाँकी प्रदर्शन, रात्रिकालीन ‘कर्न्र्सट’ लगायत महोत्वका मुख्य आकर्षा हुन् ।
पोखराको पर्यटन विकास, प्रवर्द्धन र परिवर्तित समयमा पोखराको पर्यटनमा देखिएका अवसर र चुनौतीको विषयमा बहस कार्यक्रम पनि राखिएको आयोजकले जनाएको छ । स्वदेशी हस्तकला, चित्रकला, मूर्तिकला तथा कृषि, वनस्पतिलगायत कृषिउपजको प्रदर्शनीलाई पनि महोत्सवमा समेटिएको संयोजक पौडेलले बताउनुभयो । बुधबारदेखि सुरु भएको बागलुङ महोत्सवमा रु १० करोड बराबरको कारोबार हुने अनुमान गरिएको आयोजक बागलुङ उद्योग वाणिज्य सङ्घका अध्यक्ष नरेश कँडेलले जानकारी दिनुभयो । यही पुस २१ गतेसम्म चल्ने महोत्सवको बुधबार राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले शुभारम्भ गर्नुभएको थियो ।
उक्त महोत्सवमा एक सय २० व्यावायिक र ३० वटा प्रवर्द्धनात्मक कक्ष रहेको आयोजकले जनाएको छ । लोकदोहोरी, भलिबल, भजन प्रतियोगिता, युवा उद्यमी सम्मेलन लगायत कार्यक्रमलाई महोत्सवमा समेटिएको अध्यक्ष कँडेलले बताउनुभयो । महोत्सवबाट मौलिक संस्कृतिको संरक्षण र जगेर्नामा पनि योगदान पुग्न उहाँको भनाइ छ । जातजातिका मौलिक वेशभूषासहितका नाच र झाँकीले महोत्सवमा आकर्षण थप्ने गरेका छन् । लोपोन्मुख र दुर्लभ संस्कृति महोत्सवमा देखाउन आयोजक आफैँ पनि लालयित हुन्छन् ।
पैसा खर्चेर भएपनि त्यस्ता सांस्कृतिक नाच र झाँकीलाई आयोजकले महोत्सवमा ठाउँ दिइरहेका हुन्छन् । डढुवा दुर्छा लमजुङ तमु समाज, पोखराका सचिव कृपाकुमार गुरुङले पोखरामा हुने हरेक महोत्सवमा गुरुङ संस्कृति देखाउने गरिएको बताउनुभयो । “मेला, महोत्सवले संस्कृति बचाउने काम गरेको छ, आयोजकले आमन्त्रण गरेको ठाउँमा हामी पुग्ने गरेका छौँ”, उहाँले भन्नुभयो, “पहिचान, संस्कार र संस्कृतिसँग गाँसिएको कुरालाई मानिस रमाउँछन्, चासोपूर्वक लिन्छन् ।”
