किशोरीहरुलाई आजबाट एचपिभी खोप लगाइदै

सरकारले पाठेघरको मुखको क्यान्सर रोकथामका लागि देशव्यापी एचपीभी खोप अभियान सञ्चालन गरेको छ । आज मंगलबारबाट (माघ २२) देखि फागुन ६ गतेसम्म चल्ने यो अभियानमा विद्यालयका कक्षा ६ देखि १० सम्मका र विद्यालय बाहिर रहेका १० देखि १४ वर्ष उमेर समूहका करिब १७ लाख किशोरीलाई खोप लगाउने तयारी गरिएको छ ।
नेपालमा पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्ध हालसम्मकै सबैभन्दा ठूलो अभियानका रुपमा खोप अभियान अगाडि बढाइएको छ । महिलाहरुमा हुने पाठेघरको मुखको क्यान्सर गराउने एचपिभी (ह्युमन प्यापुलीना भाइरस) विरुद्धको खोपका लागि तनहुँमा आवश्यक सम्पूर्ण तयारी पुरा भएको प्रदेश जनस्वास्थ्य कार्यालय तनहुँले जनाएको छ ।
प्रदेश जनस्वास्थ्य कार्यालय तनहुँका अनुसार तनहुँका कक्षा ६ का २ हजार ७८३, कक्षा ७–१० सम्मका ११ हजार २९५ जना गरी १४ हजार ७८ जना र विद्यालय नजाने १० वर्ष उमेर समुहका ५० जना र ११–१४ वर्ष उमेर समुहका १५० जना गरी २०० जनालाई यो खोप लगाइदै ।
प्रदेश जनस्वास्थ्य कार्यालयले तनहुँमा पहिलो चरणमा माघ २२ देखि २५ गतेसम्म भानु, व्यास नगरपालिका र देवघाट, बन्दीपुर, आँवुखैरेनी गाउँपालिकाका किशोरीहरुलाई खोप लगाउने कार्यक्रम तय गरेको छ । यस्तै, दोश्रो चरणमा माघ २७ देखि ३० गतेसम्म शुक्लागण्डकी, भिमाद नगरपालिका र म्याग्दे, घिरिङ, ऋषिङ गाउँपालिकाका किशोरीहरुलाई खोप लगाउने कार्यक्रम तय गरिएको प्रदेश जनस्वास्थ्य कार्यालय तनहुँका प्रमुख शंकरबाबु अधिकारीले जानकारी गराए।
विद्यालय जाने किशोरीहरुलाई विद्यालयमै तयार गरिएको खोपकेन्द्रबाट र विद्यालय नजाने १० देखि १४ वर्ष उमेरका किशोरीलाई परिचय खुल्ने कागजपत्र सहित पायक पर्ने विद्यालयमा गएर खोप लगाउन सक्ने व्यवस्था गरिएको उनले बताए । पाठेघरको मुखको क्यान्सर मुख्य गरेर एच.पि.भी. भाइरसको संक्रमणबाट हुने भएकाले अभियानकै रुपमा यो खोप कार्यक्रम अगाडि बढाइएको उनले बताए ।
एचपिभी खोप अभियान २०८१ मा जिल्लाभर २५९ खोप केन्द्रबाट २५९ जान स्वास्थ्यकर्मीहरुले खोप लगाउने छन भने ५१८ जान स्वास्थ्य स्वयंसेवक खटिने कार्यालयले जनाएको छ । पाठेघरको मुखमा हुने क्यान्सर विरुद्धको एचपिभी खोप नेपालसहित ४५ राष्ट्रमा प्रयोगमा ल्याइएको बताइएको छ । पछिल्लो समय नेपालमा पनि समस्याका रूपमा देखा परेको यो रोग नियन्त्रणका लागि फलदायी हुने अपेक्षाका साथ नेपाल सरकारले यस वर्षदेखि देशब्यापी रुपमा कार्यक्रम सञ्चालन गरेको छ ।
एचपिभी संक्रमणले महिलाहरुको पाठेघरको मुखको क्यान्सरको साथै यौनाङ्गमा आउने मुसा तथा यौनाङ्गको क्यान्सर समेत गराउन सक्दछ । पाठेघरको मुखको क्यान्सरको सुरुको अवस्थामा धेरै जसोमा लक्षण र चिन्हहरु नदेखिने र अन्तिम अवस्थामा मात्र पहिचान हुन सक्ने विज्ञहरुले बताएका छन् । यसको संक्रमण पश्चात तल्लो पेट दुख्ने, अनियमित रुपमा रगत बग्ने, धेरै रगत बग्ने, गन्हाउने पानी बग्ने, कमजोर हुँदै जाने र रक्तअल्पत्ता जस्ता लक्षणहरु देखिने बताइएको छ ।
यो रोगबाट बच्ने प्रमुख उपाय भनेको किशोरी अवस्थामा एचपिभी खोप लगाउने नै हो । यो खोप यौन सम्पर्क हुने उमेरभन्दा पहिले नै दिएमा बढी प्रभावकारी हुने विभिन्न अध्ययनहरुले देखाएको छ । संक्रमित पुरुषबाट महिलामा असुरक्षित यौन सम्पर्क हुँदा सर्ने भएकाले सुरक्षित यौन सम्पर्कका उपायहरु अपनाउनु सुझाइएको छ । समयमै संक्रमण पहिचान गर्न पाठेघरको मुखको नियमित जाँच गराउनु पर्ने स्वास्थ्य विज्ञहरुले बताएका छन् ।
यस्तै, विश्व स्वास्थ्य संगठनबाट मान्यता प्राप्त तथा नेपालको औषधि व्यवस्था विभागबाट अनुमति प्राप्त एचपिभी खोप एक सुरक्षित तथा प्रभावकारी खोप भएको बताइएको छ । सधारणतया यो खोपको प्रयोग पश्चात अवान्छित घटनाहरु देखिने सम्भावना अत्यन्त न्यून रहेको बताइएको छ । यसबाट हुन सक्ने सामान्य असरहरु खोप लगाएको ठाउँमा दुख्नु तथा सुन्निनु, टाउको दुख्नु, वाकवाकी लाग्नु थकान महसुस हुनु, रिंगटा लाग्नु, ज्वरो आउनु, एलर्जी रियाक्सन आदि हुने सकने बताइएको छ ।
यी सामान्य असरहरु भएकाले केही समयमा आफै हराएर जाने बताइएको छ । खोप लगाएपश्चात देखा पर्नसक्ने यस्ता सामान्य असरहरुको अनुगमन तथा व्यवस्थापनका लागि खोप लगाएको कम्तिमा ३० मिनेट खोप केन्द्रमै विश्राम गर्नुपर्छ । यदी यस्ता असरहरु रहिरहेमा वा गम्भीर लक्षणहरु देखिएमा तुरुन्त स्वास्थ्य संस्थामा सम्पर्क गर्न सुझाइएको छ । हाललाई यो खोप १४ वर्ष पुगी १५ वर्ष ननाघेका किशोरीहरुलाई लक्षित गरी अभियान सञ्चालन गरिएको जनस्वास्थ्य कार्यालय तनहुँले जनाएको छ ।